Rituelen is net als autorijden

Gisteravond deed ik voor het eerst een ritueel in de tuin van mijn nieuwe huis.

Dat vond ik nogal spannend. Mijn nieuwe huis is een apartement in een voormalig klooster. Ik deel dit klooster, en de tuin, met nog 13 andere bewoners. Ik ken ze nog niet zo goed, en ik weet dan ook niet wat ze van mij en mijn Volle Maans-rituelen vinden.

Mijn brein is heel handig wanneer ik iets niet weet: dan vult ‘ie alvast iets in. Om er zeker van te zijn dat ik op het ergste ben voorbereid, vult ‘ie het meest vreselijke in wat er zou kunnen gebeuren.

Ik was er dus volledig op ingesteld dat mijn huisgenoten me zouden uitmaken voor voodoo-gek, en ik binnen een week mijn fijne, nieuwe, heerlijke plek zou moeten verlaten wegens brandstichting en hekserij.

Gelukkig heb ik, behalve beschermende angststemmetjes, ook nog rationeel denkvermogen, en heb ik mijzelf bemoedigend toegesproken dat het vast allemaal wel zou meevallen.

Dus toog ik om half elf ‘s avonds naar de tuin voor mijn ritueel. Enigszins beverig zette ik de vuurkorf, de lucifers en het gesprokkelde hout neer op het terras, en legde mijn rituele tekst en de zaden, noten en bladeren die ik wilde verbranden klaar.

Ik voelde mijn hartslag versnellen. Het deed me denken aan een paar weken eerder, waarin ik een zelfde soort spanning ervaarde.

Ik zat in de auto, op de bestuurdersstoel, en stond op het punt de sleutel om te draaien.

Nou klinkt dat niet als heel bijzonder… maar ik heb al jaren rij-angst.

Op mijn achttiende haalde ik mijn rijbewijs. Mijn vader vond dat ik, in het jaar tussen middelbare school en studeren, meer moest doen voor mijn onderwijsontwikkeling dan werken in de thuiszorg, en regelde rijlessen voor me. Ik ben hem hiervoor nog altijd dankbaar, en trots dat ik de tweede keer al mijn examen haalde.

Maar ik was er nog niet klaar voor.

In de week nadat ik mijn roze papiertje ophaalde (toen was het nog een papiertje), heb ik één keer in een auto gereden. Namelijk die van mijn vader, met hem ernaast. Bij elke bocht hield hij zijn hart vast – ik hoorde het aan de snelle inademing en de manier waarop zijn rechterhand het portier greep.

Ruim tien jaar ging voorbij. Ik was blij met het excuus van mijn studenten-ov en de weinige parkeerplek bij mijn studentenhuis. Wat had ik aan een auto? De ene keer dat ik in een noodsituatie achter het stuur kroop, voelde ik me zo onzeker dat ik heel hard meezong met de muziek die mijn vriendin had opgezet. Zodanig dat het stuur meezwaaide met mijn dirigent-bewegingen. Ik zwoer dat ik nooit meer zo’n gevaar op de weg zou veroorzaken.

Vijf jaar geleden deed ik een ‘opfris-rijcursus’ om baby, man en een paar kuub spullen te vervoeren naar het festival wat ik zelf organiseerde. Dat ging aardig goed, zeker naarmate ik vaker mijn handen op het stuur had. Toch barstte ik in huilen uit toen ik op de terugweg, met een huilende baby achterin, de derde afslag miste, puur omdat de auto naast me te dichtbij leek om opzij te ritsen. De vijf jaar erna reed ik niet.

Skip forward naar een paar weken terug. Mijn oma was kort ervoor overleden, en haar flat moest leeg. De familie besloot dat haar mooie grote eettafel, waaraan de zeven kinderen en hun offspring waren opgegroeid, in de familie moest blijven. Ik bood aan de tafel in mijn nieuwe huis te zetten – ik woon immers in een groot pand waar wel plek is.

Maar een tafel kun je niet vervoeren in de trein.

Ik dacht aan de vele gesprekken die ik met mijn oma had gehad. Hoe ze vertelde over haar jeugd, hoeveel ze van leren hield, en hoe erg ze het vond dat ze op twaalfjarige leeftijd van school moest om haar vader te helpen op de tuin.

Hoe ze vertelde dat ze graag lerares had willen worden. En dat, als ze het over kon doen, ze zo graag de moed had gehad om haar eigen weg te volgen. Haar eigen inspiratie en verlangen te volgen. Door de angst voor ‘wat zullen ze wel niet denken’ heen.

Toen ik haar ooit vroeg: “Wat zou je als advies geven aan de jonge vrouwen van nu?” antwoordde ze: “Laat je leven nooit bepalen door een man.”

Dat is namelijk wat zij heeft gedaan. Ze stopte met leren, omdat haar vader dat verlangde. Ze trouwde en kreeg kinderen, omdat dat de verwachting van haar familie was. Ze stond doodsangsten uit naast mijn opa in de auto, omdat hij vond dat hij goed kon rijden en het niet nodig was dat zij het zelf zou leren.

Ik luisterde tussen de regels van haar antwoord door, en hoorde wat ze werkelijk zei: Durf je grenzen onder ogen te zien, en te bepalen of ze werkelijk de jouwe zijn. Maak jezelf niet afhankelijk van een ander om de dingen te doen waar je verlangen naar uitgaat. Volg je hart, en ga ervoor.

Terwijl ik mijn oma’s flat leegruimde, voelde ik haar aanwezigheid in alles: haar geur, het licht door de vitrage wat altijd op haar wangen scheen, de balustrade van het balkon vanaf waar we het onweer hadden bewonderd. En ik dacht aan haar essentie, en de les die ze me onder alles wilde leren.

Ik besloot om zelf de bus te rijden die haar spullen zou vervoeren.

Ik kan immers rijden. En nu wist ik dat ik er klaar voor was.

Ik huurde een bus. Een grote, oranje, grommende en brommende bus, van een particulier die laconiek deed over de vele krasjes en butsjes die zijn vaak-verhuurde monster had opgedaan. “Ik ben er inmiddels wel aan gewend.” zei hij. “Veel plezier en tot vanmiddag.”

Ik reed bijna honderd kilometer in één middag. Ik haalde in op de snelweg, en voegde me netjes en soepel op de juiste afrit. Ik reed rustig en bewust door dorpjes en over drempels. Ik nam de rotonde in z’n twee, en deed de hellingproef op een dijk toen ik verkeerd reed. Ik zong mee met de radio, en hield mijn handen stil aan het stuur.

Het allerbelangrijkste: de spanning was er wel, maar ik dealde ermee. Ik bracht mijn bewustzijn in mijn lijf, ontspande mijn spieren, haalde diep adem, en glimlachte. Doordat ik ermee dealde, verdween de angst en kon ik doen wat ik wilde doen: zelf de spullen van mijn oma naar mijn huis vervoeren. Onafhankelijk van wie me kan rijden, wie me kan helpen, wat ik zelf kan dragen en vooral wat niet.

Ik had besloten om door mijn angst heen te gaan, en mijn hart te volgen in het maken van mijn keuze.

Het autorijden ging goed; ik heb inmiddels een keer of zes achter het stuur gezeten (we spreken over een periode van vier weken). Ook toen ik het prima met de trein had kunnen doen. De angst regeert niet meer.

Dus toen ik gisteravond op de bank bemerkte dat ik maar bleef uitstellen om met mijn vuurkorf naar de tuin te gaan, realiseerde ik me: Oh, dit is niets anders dan mijn angststemmen die me op mijn plek willen houden. Ik ben bang voor ‘wat zullen ze wel niet denken’. Ik ben bang voor het nieuwe onbekende.

Screw it. Ik wil me niet verstoppen en genoegen nemen met ‘dan maar hier binnen’. Wat ik wérkelijk wil, is in het licht van die prachtige heldere maan, vuur maken en mijn ritueel doen. Mijn intenties kracht bijzetten. De vruchten van het oude offeren ten behoeve van het zaad van het nieuwe.

Dus toog ik om half elf ‘s avonds naar de tuin voor mijn ritueel. Enigszins beverig zette ik mijn spullen klaar… en haalde diep adem. Voelde mijn blote voeten op de ruwe tegels van het terras. Wentelde me in het betoverende licht van de volle maan. En ontlichtte mijn vuur.

Het rookte, maar het gaf niet. Ik wist: volgende keer droger hout dan dit. Ik brandde mijn rituele brief en de materialen die ik had meegenomen. Niet alles verbrandde, maar het gaf niet. Ik wist: volgende keer mag het vuur groter, en mag ik er meer tijd voor nemen. Ik hoorde geluiden van mijn huisgenoten, maar het gaf niet. Ik wist: als ze er werkelijk problemen mee hebben, hoor ik het wel, en doe ik het volgende keer anders (er is geen reactie gekomen).

Het verlangen was sterk genoeg om door de angst heen te gaan. Om me niet afhankelijk te maken van mogelijke verwachtingen van anderen. Om de grenzen die ik ervaarde, onder ogen te zien, en te realiseren: dit zijn niet de grenzen die ik voor mijzelf stel.

Dit is waar mijn hart me toe leidde. En dat is altijd de goede weg.